اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,381 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,155,690 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,152,782 |
جبران کاهش ارزش پول اعتباری و دوگان مثلی- قیمی؛ نگرشی موضوع‌شناسانه | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، آبان 1399، صفحه 85-116 اصل مقاله (1.06 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ies.2020.75467 | ||
| نویسندگان | ||
| علی نعمتی* 1؛ محمد اسماعیل توسلی2؛ محمد مهدی مجاهدی موخر3 | ||
| 1دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. | ||
| 3گروه آموزشی اقتصاد بازرگانی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| بحث تورم و آثار توزیعی آن پیوسته از مسائل مهم اقتصادی و اجتماعی کشورهای فاقد سیاست‌های اقتصادی باثبات بوده است. دوره‌های تورمی مدوام و با نرخ‌های بالا پرسش‌های قانونی و شرعی مختلفی به وجود می‌آورد که یکی از آنها لزوم یا عدم لزوم جبران کاهش ارزش پول‌های اعتباری موجود در دیون بلندمدت، سپردههای بانکی و امثال آن است. قضاوت‌های فقهی موجود در این مسأله را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: قائلان به عدم لزوم (مثلی بودن پول اعتباری)، قائلان به لزوم (قیمی بودن پول اعتباری) و مدافعان راه حل میانه(جبران در زیان‌های فاحش). این مقاله به کمک بصیرت‌های حاصل از موضوع‌شناسی پول و نظام‌های پولی، به نقد هر سه دیدگاه پرداخته و در صورتی جدید، از نظریه مثلی بودن پول دفاع می‌کند؛ با این تفاوت که نظریات پیشین عموماً با پیش‌فرض گرفتن نظام پول حُکمی در مقام تعیین مثلیت یا قیمیت این پول به نحو «توصیفی» برآمده‌اند، اما در این پژوهش با گذر از پارادایم پول حکمی، نظریات دیگر من جمله نظریه شهید صدر(ره) مورد نقد قرار گرفته و تعریف جدیدی از مثلیت با بیان «هنجاری» ارائه شده است. بر این اساس، نظام پولیِ ناتوان از تأمین مثلیت پول با تعریف عرضه شده، نمی‌تواند از منظر اسلام قابل پذیرش باشد. در فرض وقوع تورم‌های مزمن نیز، جبران زیان‌های فاحش صرفاً «به حکم ثانویه» و در شرایط محدود و موقت قابل تجویز است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جبران کاهش ارزش؛ پول اعتباری؛ تورم؛ قیمی؛ مثلی؛ قدرت خرید | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Compensating for the Depreciation of Fiat Money in Islamic Shariah, and the Paradox of its Fungibility | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Nemati1؛ MOHAMMAD ESMAEIL TAVASSOLI2؛ mohammad mahdi mojahedi moakhar3 | ||
| 1PhD Student in Economics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabataba'i University, Tehran.Iran | ||
| 3applied economics , faculty of economics , allameh tabatabai-e university | ||
| چکیده [English] | ||
| Inflation and its distributive effects have consistently been one of the most important economic and social issues in countries without stable economic policies. Periods of chronic and high inflation have given rise to legal and Shari'ah-related questions, one of which is whether or not it is necessary to compensate the depreciation of fiat money in long term debts, bank deposits, and the like. As the compensation creates an illusion of paying Riba, the jurisprudential judgments in the issue has gone into three categories: non-necessity (fungibility theory of fiat money), necessity (purchasing power theory of fiat money) and the middle solution (compensation for major losses). Criticizing all three points of view, this article presents a new explanation of the problem and a normative account of fungibility, contrary to the previous descriptive accounts which generally take fiat money system with depreciating money value for granted. Hence, the monetary system unable to meet the fungibility requirement set forth cannot be approved by Islamic jurisprudence. In the case of an antecedent inflation, compensation for major losses can only be prescribed as a "secondary law" (Aḥkām Al-Thānaviah) which is of a limited and temporary nature. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Depreciation, Compensation, Fiat Money, Inflation, Fungibility, Purchasing Power | ||
| مراجع | ||
|
آصفی، محمدمهدی(137۵). احکام فقهی پول. فصلنامه فقه اهل بیت. (۷). ۹-۴۲. تجلیل تبریزی، ابوطالب(137۵). احکام فقهی پول. فصلنامه فقه اهل بیت. (۷). ۹-۴۲. تسخیری، محمدعلی(۱۳۷۵). نوسانات ارزش پول و تأثیر آن بر سپردههای مدت‌دار. مجموعه مقالات هفتمین سمینار بانکداری اسلامی. تهران: انتشارات مؤسسه عالی بانکداری ایران. توسلی، محمداسماعیل(1394). تحلیل ماهیت پول و بنیانهای اعمال سیاست پولی در اقتصاد اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. الحر العاملی، محمد بن الحسن(۱۴۰۳ق). وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه). تصحیح الشیخ عبدالرحیم الربانی الشیرازی، (۲۰ أجزاء). تهران: المکتبه الاسلامیه. خویی، ابوالقاسم(۱۴۲۰ ق). مصباح الفقاهه. تقریراً لأبحاث ابوالقاسم الموسوی المحقق الخوئی. لمقرره میرزا محمدعلی التوحیدی. (۷ ج). قم: نشر الفقاهه. درودیان، حسین(۱۳۹۴). ماهیت پول و آثار خلق پول (بانکی) در اقتصاد متعارف؛ یک ارزیابی انتقادی از منظر اقتصاد اسلامی. (پایان‌نامه دکتری). دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه(1371). مبانی اقتصاد اسلامی. تهران: انتشارات سمت. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه(1374). پول در اقتصاد اسلامی. تهران: انتشارات سمت. روحانی، سید علی؛ کمیجانی، اکبر و ابریشمی، حمید(۱۳۹۷). ماهیت بانک و فرایند خلق پول بانکی؛ نقد دیدگاههای رایج و دلالتها. جستارهای اقتصادی ایران. ۱۵ (۲۹). ۱-۳۰. سبحانی، جعفر(1372). نظرخواهی پیرامون مسائل فقهی و حقوقی ناشی از کاهش ارزش پول. مجله رهنمون. مدرسه عالی شهید مطهری. (6). سعیدی، سید محسن(۱۳۸۵). جبران کاهش ارزش پول. فقه اهل بیت. (۴۵). ۱۷۹-۲۰۴. صدر، سید محمدباقر(۱۳۹۳). اسلام راهبر زندگی، مکتب اسلام، رسالت ما. (سیدمهدی زندیه مترجم). قم: انتشارات دارالصدر (پژوهشگاه علمی ـ تخصصی شهید صدر)، (نشر اثر اصلی ۱۴۰۳ ق). طباطبایی، سید محمدصادق و سرمدی، پگاه(۱۳۹۴). بررسی فقهی و حقوقی قابلیت جبران ضرر ناشی از کاهش ارزش پول. فقه و حقوق اسلامی. 5 (10). ۵۱-۷۴. مرعشی شوشتری، سید محمدحسن(137۵). احکام فقهی پول. فصلنامه فقه اهل بیت. (۷). ۹-۴۲. مصباحی، غلامرضا(۱۳۷۱). پاره‌ای از مشکلات بانکداری بدون ربا. تحقیقی از گروه ۲ اقتصاد دفتر همکاری حوزه و دانشگاه. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اداره آموزش و مطالعات نیروی انسانی. معرفت، محمدهادی(137۵). احکام فقهی پول. فصلنامه فقه اهل بیت. (۷). ۹-۴۲. موسایی، میثم(۱۳۷۷). تبیین مفهوم و موضوع ربا از دیدگاه فقهی. تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. چاپ دوم. موسوی بجنوردی، سید محمد(137۵ الف). احکام فقهی پول. فصلنامه فقه اهل بیت. (۷). ۹-۴۲. موسوی بجنوردی، سید محمد(۱۳۷۵ ب). نقش اسکناس در نظام حقوقی اسلام .در کتاب: پول در نگاه اقتصاد و فقه. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. میرجلیلی، سید حسین(۱۳۸۴). جبران کاهش ارزش پول؛ نظریه و کاربرد. جستارهای اقتصادی. ۲ (۴). ۲۲۹-۲۰۷. ولی‌زاده، محمدجواد و حائری، محمدحسن(۱۳۸۹). رابطه مثلی و قیمی با جبران کاهش ارزش پول. مطالعات فقه و حقوق اسلامی. 2 (3). ۱۶۱-۱۳۳. هاشمی شاهرودی، سید محمود(1374). احکام فقهی کاهش ارزش پول. مجله فقه اهل بیت. (۲). ۵۲-۹۸. یوسفی، احمدعلی(1377). ماهیت پول. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. یوسفی، احمدعلی(۱۳۸۱ الف). جبران کاهش ارزش پول در دیون و روابط مالی. فصلنامه اقتصاد اسلامی. 2 (6). ۴۵-۶۶. یوسفی، احمدعلی(۱۳۸۱ ب). ربا و تورم: بررسی تطبیقی جبران کاهش ارزش پول و ربا. تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. یوسفی، احمدعلی(۱۳۸۳). راه‌های جبران کاهش ارزش پول در سپردههای بانکی. فصلنامه اقتصاد اسلامی. (۱۳). ۱۳۵-۱۵۳. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 421 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 411 |
||